Zamki i pałace

Pałac Biskupi w Nysie

Na początku XVIII wieku Nysa kwitła i należała do najważniejszych śląskich miast. Oczywiście jej rangę podkreślała funkcja jako stolicy bogatego księstwa biskupiego. Jak przystało na stolicę, powinno to miasto posiadać rezydencję jego władcy. Tak też się stało i z czasem w mieście powstał olbrzymi pałac będący rezydencją biskupa wrocławskiego. Należał on do największych budowli barokowych Nysy. Był to w całej okazałości pałac służący do celów reprezentacyjnych i rekreacyjnych.

W architekturze barokowej w miastach śląskich czasów baroku wykształcił się pewien typ budowli mającej wybitnie propagandowo-reprezentacyjny charakter – był to pałac miejski. Z takim rodzajem budowli spotkamy się we Wrocławiu, Legnicy i w Nysie. Idea wystawiania pałaców miejskich,
pochodząca z Włoch, zainspirowana została na Śląsku pałacami Pragi i Wiednia.

Nyski pałac biskupi sięga początkami lat panowania biskupa Karola, arcyksięcia austriackiego. To właśnie on polecił rozpoczęcie budowy reprezentacyjnej rezydencji. Niestety, jego śmierć oraz tragiczne skutki wojny trzydziestoletniej (1618-1638) odsunęły jej ukończenie na lata późniejsze.
Dopiero za panowania biskupa Franciszka Ludwika kontynuowano prace przy budowie pałacu. Budowę pałacu ukończono w 1729 roku. Budową kierował znany architekt Michał Klein, a po jego śmierci prace dokończył Antoni Feliks Hammerschmidt.

Cechy architektoniczne fasady pałacu biskupiego, formy stylowe i artystyczne wskazują, że projekt powinien pochodzić od wybitnego architekta Christophorusa Tauscha. Był to jezuita, człowiek wykształcony i wybitnie uzdolniony. Nauki pobierał we Wiedniu u jednego z największych mistrzów sztuki barokowej Andrei Pozzo, któremu styl ten zawdzięcza swój rozmach i bogatą formę. Tausch. jak wiemy, wykonał projekt gimnazjum jezuitów i szpitala Świętej Trójcy, a także jemu przypisywany jest projekt architektoniczny kościoła św. Piotra i Pawła w Nysie.

Tragiczne wydarzenia, jakie nawiedzały Nysę. usunęły na trwałe zapewne wspaniały wystrój i wyposażenie tego pałacu. Ponieważ na skutek wojen znikły dokumenty mówiące o fundacji, budowie i wystroju pałacu, niewiele można na ten temat powiedzieć. Do tego przyczynił się fakt, że rezydencja biskupia w 1742 roku przeszła w posiadanie Prusaków, którzy przeznaczyli ją na cele wojskowe. Aczkolwiek na krótki czas, bo od 1796 do 1810 roku, wróciła w ręce Kościoła, to i tak później zabrali ją ponownie Prusacy. Mieścił się tutaj sąd ziemski i wojskowy. Przez krótki czas mieszkał tu książę Karol Antoni von Hohenzollern. Z żalem należy powiedzieć, że ten wspaniały niegdyś pałac stał się podczas II wojny światowej celem pocisków, bomb i granatów. Zniszczenia były tragiczne. W latach 1947-1948 przeprowadzono odbudowę pałacu, lecz wnętrza zatraciły na stałe swój wystrój. Jedynie zachowały się dekoracje trzech kominków barokowych.

W tym pałacu miało miejsce pewne historyczne wydarzenie, które utrwalił światowej sławy malarz niemiecki Adolph Menzel. Chodzi tu o spotkanie króla pruskiego Fryderyka Wielkiego z cesarzem austriackim Josefem II w 1769 roku.

W pobliżu pałacu znajduje się zespół historycznych budowli, które służyły kiedyś za siedzibę kurii biskupiej. Początkami sięga ona średniowiecza, gdyż na tym miejscu znajdował się zamek biskupi, który na początku XVI wieku uległ pożarowi i został około 1526 roku przebudowany przez biskupa Jakuba Salzę. Następnie biskup Martin Gerstmann budował wieżę w 1582 roku. W 1615 roku biskup Karol, arcyksiążę Habsburg, dobudował do starego zamku nową budowlę, w której znajdowała się sala przyjęć. W końcu XVII wieku powstała barokowa część tego założenia kurii biskupiej, a mianowicie
tzw. budynek główny, który stanowił reprezentacyjną część siedziby biskupiej przed ukończeniem wspomnianego pałacu. Przypomnijmy, że dawny zamek biskupi, który na przestrzeni dziejów uzyskał nowożytną rozbudowę, przetrwał do 1824 roku.

Przemysław Sierechan

Pasjonat historii. Interesuje się prawem, technologią informacyjną. Redaktor Naczelny i wydawca PolskieDzieje.pl

Powiązane artykuły

Sprawdź też
Close
Back to top button