Urodzony: 1016 r.
Zmarł: 19 marca 1058 r.
Żył: 42 lata
Panował: 1034-1058 r.
Ojciec: Mieszko II
Matka: Rycheza
Rodzeństwo: Bolesław Zapomniany (?), Gerturda, siostra nieznana z imienia
Żona: Dobronega Maria
Dzieci: Bolesław Śmiały, Władysław Herman, Mieszko Świętosława, Otto
Chaos na ziemiach polskich
Istnieje niepewna wersja, że rządy po Mieszku objął Bolesław Zapomniany – najstarszy syn Mieszka II, lecz współczesna nauka odrzuca tę wersję.
Krótko po śmierci Mieszka II w Polsce rozpoczął się bunt ludności przeciw nowej religii i możnowładztwu. „I było poruszenie wielkie na ziemiach Polski i powstawszy ludzie pozabijali biskupów, i kapłanów, i panów swoich, i było u nich zaburzenie”. Znaczna część poddanych wróciła do pogańskich wierzeń, niszczyła kościoły, zabijała możnych. Była to zapewne reakcja na przymusowo ustanowioną wiarę i wiele wojen, które nakładały na nich wiele obciążeń podatkowych. Gdy skończyły się rządy silnego władcy jakim był Bolesław Chrobry władza nie mogła zaradzić niezadowoleniu społecznemu.
Następca Mieszka II – Kazimierz I Odnowiciel – nie przebywał wówczas w Polsce. Przeznaczony był do stanu duchownego (stąd jego inny przydomek – Mnich), był w Niemczech razem ze swoją matką – Rychezą. Faktycznie więc w kraju nikt zwierzchniej władzy nie sprawował. Możnowładztwo postanowiło zadbać o swoje prywatne interesy. Jeden z nich – Masław – objął władzę nad całym Mazowszem odrywając je od zależności od Gniezna. Udało mu się tam utrzymywać spokój i rządy przez 10 lat.
W roku 1038 na Polskę spadło kolejne nieszczęście. Na osłabione państwo polskie napadł Brzetysław I – władca Czech – grabiąc i niszcząc grody, które stały mu na drodze. Dotarł on do samego Gniezna, skąd skradł relikwie Św. Wojciecha, splądrował również grobowiec Mieszka I w Poznaniu. Brzetysław ponownie wcielił Śląsk do państwa czeskiego obsadzając grody załogami.
W tym samym czasie na Polskę najeżdżali Prusowie i Pomorzanie – Pomorze Gdańskie oderwało się od kraju Polan.
Powrót Kazimierza
Państwa sąsiednie z pewną obawą patrzyli na polską arenę. Niemcy obawiali się znacznego wzrostu znaczenia Czech, a także plemion Wieletów i Pomorzan, Ruś natomiast Pomorzan, Prusów i Litwinów, a także nowego władcy Mazowsza – Masława. Chcieli by silna władza w kraju Polan znów opanowała sytuację na tych ziemiach
W 1039 roku do Polski od zachodu wrócił książę Kazimierz. Wspierany był przez władcę Kijowa – Jarosława, a także przez 500 żołnierzy podarowanych przez samego króla niemieckiego Konrada II. Odnowiciel zajął zrujnowaną Wielkopolskę oraz Małopolskę, która najmniej ucierpiała w wyniku buntu ludności (być może dlatego, że wiara chrześcijańska miała tam głębsze korzenie sięgające czasów plemienia Wiślan), a także ominięta została przez wojska czeskie. Z pewnością i możnowładztwo nauczone krwawym buntem ludności chętnie witało następcę tronu, który był zwiastunem powrotu silnej władzy centralnej
Kazimierz jako swoją główną siedzibę obrał Kraków, gdyż Gniezno i Poznań były nadto zniszczone. Starał się również o założenie w nowej stolicy arcybiskupstwa. Godność metropolity otrzymał Aaron, mnich benedyktyński. Kazimierz prawdopodobnie ufundował również w 1044 roku opactwo benedyktynów w Tyńcu opodal Krakowa. Rola Krakowa się umacniała.
By umocnić przymierze z Kijowem Kazimierz Odnowiciel poślubił przyrodnią siostrę Jarosława – Dobronegę Marię, a siostra Kazimierza – Gertruda – poślubiła syna Jarosława – Izjasława.
Jednoczenie państwa
Umocniony Kazimierz chciał odzyskać Mazowsze i Pomorze oraz Śląsk. Korzystając z Ruskiej pomocy w 1047 roku zdobył Mazowsze – sam Masław zginął najpewniej w bitwie. Dalej ruszył na Pomorze, gdzie mimo przewagi liczebnej wroga, zwyciężył.
Sytuacja ze Śląskiem była nieco bardziej skomplikowana. Czechy były lennikiem Cesarstwa, a Niemcy uznały fakt przejęcia Śląska. Wypowiedzenie wojny Czechom mogło się równać wojnie z Niemcami. Po długich bezskutecznych zabiegach dyplomatycznych Kazimierz postanowił jednak zaryzykować i w 1050 roku zajął Śląsk. Henryk III był wówczas zajęty wewnętrznymi problemami państwa i nie interweniował zbrojnie. Podjął się roli arbitra w sporze między Brzetysławem a Kazimierzem.
22 maja 1054 roku wezwał do Kwedlinburga obu książąt. Układ pokojowy przyznawał Śląsk Polsce, której władcy mieli płacić Czechom trybut w wysokości 30 grzywien złota i 500 grzywien (ok. 91 kg) srebra. Kazimierz do końca swoich dni lojalnie płacił trybut.
Książę zmarł 19 maja 1058 roku. Udało mu się przywrócić potęgę państwa tak bardzo rozdartego po śmierci Mieszka II. Musiał co prawda płacić trybut, a i nie odzyskał korony królewskiej, lecz uratował kraj od unicestwienia jednocześnie umacniając go wewnętrznie odbudowując administrację kościelną, reformując politykę monetarną i ponownie kolonizując spustoszone tereny.
