Tablice historyczne

Interrex – król tymaczsowy

Interrex = międzykról

Interrex, czyli międzykról lub król tymczasowy. Był to dostojnik państwowy, którego powoływano na czas interregnum. Pierwszej próby wprowadzenia w Królestwie Polskim tego urzędu starano się dokonać w 1382r. po śmierci Ludwika Andegaweńskiego, jednak bezskutecznie. Również podczas XV wiecznych okresów bezkrólewia panowie polscy woleli wyznaczyć ciała kolegialne niż powierzyć władze jednej osobie. Dopiero bezpotomna śmierć Zygmunta II Augusta i przyjęcie w Rzeczpospolitej praktyki wolnej elekcji spowodowały potrzebę wprowadzenia do ustroju państwa regencji.

W 1572r. postanowiono, że każdorazowo po śmierci monarchy będzie powoływany interrex. W owych czasach istniały dwa stronnictwa. Jedno- katolickie optujące za Prymasem Polski, drugie- ewangelickie, które regentem widziało Marszałka Wielkigo Koronnego. Ostatecznie wygrała kandydatura pierwsza. Metropolita arcybiskup gnieźnieński jako pierwszy senator i najwyższy dostojnik kościelny w państwie od tej pory występował jako interrex Rzeczpospolitej Obojga Narodów w zastępstwie króla, cała władza natomiast należała do \”Kaptura\”, czyli konfederacji szlacheckiej.

Zadania regencyjne były ograniczone należały do nich: reprezentowanie kraju w sprawach międzynarodowych i kierowanie administracją. Kończyły się w momencie wyboru nowego władcy i zatwierdzenia przez niego praw. Ze względu na brak króla zadaniem prymasa-interrexa stało się organizowanie i przewodniczenie zgromadzeniom szlacheckim:
1)Konwokacji
2)Elekcji

Polscy Interrex

Osoba Rok panowania jako Interrex Lata życia Prymas Polski od Uwagi
Jakub Uchański 1572-1573 i 1575 1502-1581 1562
Stanisław Karnkowski 1586-1587 1520-1603 1581
Jan Wężyk 1632 1575-1638 1626
Maciej Łubieński 1648 1572-1652 1642
Mikołaj Prażmowski 1668-1669 1666-1673 1666
Kazimierz Florian Czartoryski 1673-1674 1620-1674 1673 zmarł w trakcie Elekcji, zastąpił go na stanowisku przewodniczącego obrad biskup krakowski Andrzej Trzebicki
Michał Stefan Radziejowski 1696-1697 i 1704 1645-1705 1688 ogłosił interregnum w 1704 za co papież Klemens XI pozbawił go jurysdykcji, podczas Elekcji zastąpił go biskup poznański Mikołaj Święcicki
Teodor Stanisław Potocki 1733 1664-1738 1722
Władysław Aleksander Łubieński 1763-1764 1703-1767 1759

 

Powiązane artykuły

Back to top button