Na Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata” wpisany został akt Unii Lubelskiej z 1569 r. Zabiegały o to wspólnie Polska, Litwa, Łotwa, Białoruś i Ukraina. Dokument został zaprezentowany 22 marca br. w siedzibie Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. W uroczystości wzięli udział m.in. wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych, przewodniczący Polskiego Komitetu Programu UNESCO „Pamięć Świata” Wojciech Woźniak oraz przedstawiciele Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy.
Program „Pamięć Świata” (Memory of the World) został zainicjowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) w 1992 r. Był on odpowiedzią społeczności międzynarodowej na dotkliwe straty, jakim dziedzictwo dokumentacyjne uległo w XX w., m. in. podczas dwóch wojen światowych. Stanowił także reakcję na wyzwania i zagrożenia, które przyniósł ze sobą intensywny rozwój technologii informacyjnych. W ramach Programu od 1997 r. prowadzona jest lista światowa bezcennych zabytków piśmiennictwa, na którą do chwili obecnej trafiło ponad 350 obiektów z całego świata, w tym 17 dokumentów lub zbiorów źródeł z instytucji w Polsce. Archiwum Główne Akt Dawnych zostało uhonorowane po raz piąty. W poprzednich latach na wymienioną listę z zasobu AGAD trafiły tak unikalne materiały historyczne jak: akt Konfederacji Warszawskiej z 1573 r., dokumenty Archiwum Komisji Edukacji Narodowej, część Archiwum Radziwiłłów z Nieświeża oraz traktaty pokojowe zawarte od XV do XVIII w. między Rzecząpospolitą a Imperium Osmańskim.
Minister kultury podkreślił, że wpisanie aktu Unii Lubelskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO „Pamięć Świata” „to rzecz bardzo istotna”. Piotr Gliński zwrócił uwagę, że uroczystość poświęcona jest także przekazaniu do zasobów Archiwum Akt Dawnych kopii cyfrowych z archiwów z Oławy w ramach umowy z Centralnym Archiwum Historycznym w Mińsku, polegającej na wymianie archiwów cyfryzowanych w obu krajach.
Unia Lubelska zawarta została 1 lipca 1569 roku, pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim. Połączyła dwa odrębne Państwa w jedno, nazwane Rzecząpospolitą Obojga Narodów. Była to unia realna, co oznaczało, że oba kraje zyskały wspólne monarchę, herb, parlament, monetę oraz politykę zagraniczną i obronną. Porozumienie to, choć w Polsce traktowane jest jako połączenie na równych prawach dwóch państw, na Litwie uznawane jest za kres niepodległości państwa Giedymina.
