Urodzony: 1594 r.
Zmarł: 1647 r.
Żył: 53 lata
Kariera: 1618 – hetman polny koronny
1632 – hetman wielki koronny
W 1611 roku walczył pod Smoleńskiem i Moskwą. W karierze pomogło mu małżeństwo z córką hetmana Stanisława Żółkiewskiego, którego był ulubieńcem. Po nim też w 1618 roku jako najmłodszy w dziejach kandydat otrzymał urząd hetmana polnego koronnego.
Bronił kresów południowo-wschodnich przed Tatarami, a po klęsce pod Cecorą w 1620 roku dostał się do niewoli tureckiej. Przebywał w więzieniu w Stambule, skąd wykupiono go w 1623 roku. Od tej pory dowodził całością sił Rzeczypospolitej, walcząc z napadami Tatarów, których w 1624 roku rozbił pod Martynowem nad Dniestrem i odbił jeńców.
Od 1626 roku dowodził armią koronną w wojnie z najazdem szwedzkim na Prusy. Prowadząc „wojnę szarpaną”, w 1627 roku zdobył Puck i Gniew, zwyciężył pod Czarnem. Po nierozstrzygniętej bitwie pod Tczewem w 1629 roku pobił pod Trzcianą najsławniejszego wówczas w Europie wodza, króla Szwecji Gustawa Adolfa. W 1632 roku został hetmanem wielkim, a w 1633 kasztelanem krakowskim.
Wierny Zygmuntowi III, wyznaczony został na wykonawcę królewskiego testamentu. Wspólnie z Władysławem IV przeprowadził reformę wojskową, rozbudowując piechotę autoramentu cudzoziemskiego i wprowadzając dragonów. Wpierał budowę floty i nowoczesnych fortyfikacji typu holenderskiego. Był bliskim doradcą Władysława IV i powiernikiem jego planów wyprawy na Turcję.
Jako wybitny znawca spraw tatarskich postulował zdobycie Krymu i zniszczenie Ordy. Na bezpieczeństwie granic południowo-wschodnich zależało mu także ze względu na własne rozlegle włości – jako jeden z najbogatszych magnatów, zwany „wicekrólem Ukrainy”, prowadził rozległą akcję osadniczą i reprezentował interesy kresowych „królewiąt”.
Bezwzględnie i krwawo tłumił bunty Kozaków w 1625 i 1630 oraz powstrzymywał kozackie „chadzki” przeciwko Turcji, aby nie prowokować sułtana. Dla kontroli Zaporoża za własne pieniądze zbudował w 1634 roku nad Dnieprem twierdzę Kudak. W latach 1632-34 zapobiegł otwartej wojnie z Turcją przy równoczesnym konflikcie z Rosją; w 1633 pobił Tatarów budziackich pod Sasowym Rogiem w Mołdawii, a rok później odparł atak Turków pod Kamieńcem Podolskim.
Wielokrotnie powstrzymywał tatarskie zagony, w 1644 roku pod Ochmatowem zadał Tatarom najdotkliwszą klęskę w dziejach walk z nimi, rozbijając wyprawę Tuhaj-beja.
Artykuł pozyskany dzięki uprzejmości serwisu Poczet.com
