Dynastia Piastów

Władysław I Herman

Urodzony: 1042 r.
Zmarł: 1102 r.
Żył: 60 lat
Panował: 1079-1102 r.

Ojciec: Kazimierz Odnowiciel
Matka: Dobronego Maria
Rodzestwo: Bolesław Śmiały, Mieszko, Świętosława, Otto
Żona: Przecława, Judyta, Judyta Maria
Dzieci: Zbigniew, Bolesław Krzywousty, Agnieszka, dwie córki nieznane z imienia

Zmiana władcy w Polsce

Za życia starszego brata – króla Bolesława II Śmiałego, Władysław Herman nie wykazywał się niczym nadzwyczajnym. Wiódł żywot królewskiego brata. Gdy jednak Bolesława wygnano z kraju (być może sam Herman maczał w tym palce) był on naturalnym kandydatem możnowładztwa na objęcie tronu władcu polskiego. Nie zachował on jednak z tego powodu silnego autorytetu.

Szczególnie wysunął się przed rząd palatyn księcia imieniem Sieciech. Praktycznie to on zdominował księcia i był autorem najważniejszych państwowych decyzji. Szczególnie krytycznie poczynania tego człowieka ocenia Gall Anonim.

Sytuacja Polski na arenie międzynarodowej

Cesarz Henryk IV

Bolesław II Śmiały za życia opowiedział się po stronie Papieża w głośnym wtedy konflikcie papiesko-cesarskim . Być może do wygnania króla z Polski przyczynili się Niemcy i Czesi, którzy byli po drugiej stronie barykady w stosunku do królewskiego stanowiska. Władysław Herman zawdzięczał więc swą władzę pośrednio i cesarzowi. Świadczy o tym ślub z czeską księżniczką, córką księcia Czech Wratysława II, Judytą w 1080 roku. Małżeństwo to umacniało wpływy czeskie w polskiej stolicy, tym bardziej, iż Herman powrócił do płacenia trybutu Czechom ze Śląska. Niektórzy historycy twierdzą nawet, że Wratysław II sprawował rządy w Krakowie.

Czarę goryczy przelał w roku 1085 cesarz Henryk IV, który ogłosił Wratysława II nie tylko królem Czech, ale i Polski. Stawiało to księstwo Polskie w podwójnej zależności od Cesarstwa, gdyż podlegaliśmy Czechom uległym Niemcom.

Walka o Pomorze

Władysław Herman chciał powtórnie przyłączyć Pomorze Gdańskie do państwa polskiego. Militarnie dokonał tego w 1090 lub 1091 roku, lecz jego rządy na tych terenach były tak nieudolne, że mieszkańcy wciąż się buntowali przeciw niemu.

Herman postanowił więc złamać ludność ogniem. Wydał rozkaz spalenia Gdańska – stolicy Pomorza. To w żaden sposób nie pomogło księciu. Ludność wymordowała część wielkorządców Pomorza, innym pozwoliła uciec. Wyprawy odwetowe Hermana (w tym oblężenie Nakła w 1091 r.) na nic się zdały – Pomorze się usamodzielniło.

Herman próbował również zbrojnych ataków na Pomorze Zachodnie lecz i te nie odniosły sukcesu.

Osobiste problemy Hermana

Pierwsza prawowita żona Władysława – Judyta czeska wydała na świat Bolesława, któremu później nadano przydomek Krzywousty. Nie był to jednak jego pierworodny syn. Jeszcze przed slubem z Judytą miał syna Zbigniewa zrodzonego z „nałoznicy” (małżeństwo z pierwszą żoną – Przecławą zostało zawarte w obrządku słowiańskim – stąd większość możnych nie uznało Zbigniewa jako prawowitego syna). Jednak zapewne narodziny Bolesława przyczyniły się do rozprawienia się z żyjącym jeszcze synem Bolesława Śmiałego – Mieszkiem.

W tym samym, w którym narodził się Bolesław (1086 rok) sprowadzono Mieszka z Węgier do Polski – tego drugiego wkrótce otruto.

W 1088 roku Herman ożenił się ponownie, równiez z Judytą, lecz tym razem niemiecką – wdową po królu węgierskim Salomonie, a siostrą cesarza Henryka IV. Małżeśntwo z osobą z tak wysokiego rodumogłoby świadczyć, że pozycja Hermana w niemieckich oczach znacznie się poprawiła, lecz tak niestety nie było. Judyta Maria znana była ze swobodnego podejścia na temat małżeńskiej wierności. Wydając ją za polskiego władcę, cesarz pozbywał się tematu plotek wśród poddanych i możnych.

Również i w Polsce Judyta nie zmieniła swoich poglądów nader blisko przyjaźniąc się z Sieciecham.

Podział państwa między synów

Katedra płocka

Pierworodny syn Hermana, Zbigniew początkowo został odsunięty od dworu i przebywał w saksońskim klasztorze. Polskie możnowładztwo wydostało go z klasztoru by odsunąć od władzy Sieciecha, który coraz bardziej panoszył się na dworze . W 1093 roku osadzono Zbigniewa na Śląsku. Jednak akat Sieciecha, zapewne poprzedzony aprobatą księcia Władysława, zmusiły Zbigniewa do ucieczki do Wielkopolski, gdzie bronił się jeszcze w Kruszwicy. Obrona się jednak nie powiodła i Zbigniew dostał się do niewoli u Sieciecha.

Pierworodny syn Hermana był tam więziony do roku 1097. W tym roku upomniało się o niego możnowładztwo duchowne i świeckie, czego efektem było nie tylko uwolnienie więźnia, ale i stworzenie dzielnic dla obu synów Władysława. Zbigniew otrzymał Wielkopolskę z Kujawami, a Bolesław Małopolskę, Śląsk oraz ziemię lubuską. Książę Władysław zatrzymał Mazowsze z jego umiłowanym grodem Płockiem.

Sytuacja w kraju jednak wciąż była napięta. sieciech nieustannie dążył do opanowania schedy po Władysławie sięgając przy tym do próby zabójstwa Bolesława, lecz wspólne starania Zbigniewa i Bolesława pozwoliły w roku 1100 na wyrzucenie z kraju znienawidzonego palatyna i to za zgodą samego księcia Hermana. Sam Władysław zmarł niedługo po tym, bo w 1102 roku nie wyznaczając swojego następcy.

Przemysław Sierechan

Pasjonat historii. Interesuje się prawem, technologią informacyjną. Redaktor Naczelny i wydawca PolskieDzieje.pl

Powiązane artykuły

Sprawdź też
Close
Back to top button