Niedoszli królowie Polski

Holstein-Gottorp-Romanow

Wskrzeszenie rodziny Romanowów

W 1672r. na cesarzowej Elżbiecie wygasła carska linia Romanowów panująca w Rosji od 1613r. Caryca wyznaczyła w 1742r. na swojego następcę Karola Piotra Ulryka von Holstein-Gottorp z dynastii Oldenburg, syna swojej siostry Anny.

Kiedy przybył on do Rosji zmienił imię na prawosławne Piotr Fiodorowicz. Cesarzowa zadbała o to, aby ożenił się w 1745r. z księżniczką askańską Zofią Augustą Fryderyką Anhalt-Zerbst, po przejściu na prawosławie Katarzyną Aleksiejewną.

Przyszły cesarz Piotr III nie był jednak zdolny psychicznie ani fizycznie do podołania małżeńskim obowiązkom. Elżbieta zaniepokojona tym stanem rzeczy znalazła Katarzynie kochanka w osobie hrabiego Siergieja Sałtykowa. Wywodził się on ze starej bojarskiej rodziny, która pojawiła się w Moskwie na przełomie XVI i XVII w. i była spokrewniona z dynastią Romanowów.

Z romansu tego przyszedł na świat przyszły cesarz Paweł I urodzony w 1754r. Od niego pochodzą kolejni przedstawiciele dynastii, której oficjalna nazwa brzmiała Holstein-Gottorp-Romanow. Niemiecka nazwa rodu nie pasowała do realiów Rosji, dlatego od XIX w. używano dla podkreślenia ciągłości władzy nazwiska Romanow.

Romanowowie ponownie na tronie

Po wstąpieniu na tron w 1762r. Katarzyna II za wszelka cenę starała się odsunąć od tronu Pawła, przeznaczając na swojego następcę jego syna Aleksandra urodzonego w 1777r. Nie zgodził się na to Paweł I i po śmierci matki przejął osobiście władze. 5 kwietnia 1797r. wprowadził prawo sukcesji tronu w Rosji, które regulowało zasadę następstwa tronu oraz określało kto należy do rodziny cesarskiej. Zarządzenie to pomimo kilku zmian obowiązywało do 1917r.

Aleksander I został cesarzem w 1801r. Nie mając męskich potomków po śmierci tron przekazać miał młodszemu bratu wielkiemu księciu Konstantemu. Ten po śmierci pierwszej żony postanowił poślubić polską arystokratkę Joannę Grudzińską. W 1819r. zrzekł się praw do tronu i w 1820r. zawarł związek morganatyczny z kobietą, którą pokochał. Cesarz był, więc zmuszony wydać w 1823r. tajny manifest, a raczej testament, w którym przekazywał tron swojemu młodszemu bratu wielkiemu księciu Mikołajowi.

Cesarze rosyjcy królami Polski

Sytuacja ta spowodowała po śmierci Aleksandra I w 1825r. krótkotrwałe zamieszanie w Rosji oraz przyczyniła się do powstania dekabrystów. Kongres Wiedeński w 1815 r. ustanowił Królestwo Polskie trwale złączone z Cesarstwem Rosyjskim, na którego czele jako dziedziczni królowie stać mieli cesarze rosyjscy.

W 1831r. podczas powstania listopadowego Sejm podjął jednak decyzję o detronizacji Romanowów. Mikołaj I po stłumieniu powstania w 1832r. wydał Statut Organiczny, którym de facto likwidował odrębność państwa polskiego. Nie zrzekł się jednak tytułu królewskiego. Jego następcy nadal w oficjalnej tytulaturze nazywali się królami polskimi.

Po śmierci Mikołaja I w 1855r. nowym cesarzem został jego syn Aleksander II. Wiązano z nim ogromne nadzieje, przewidywano, że zreformuje Rosję. Nowy car rzeczywiście podjął się tego trudu. Zginął jednak w wyniku zamachu w 1881r. Jego następca Aleksander III nie był zupełnie przygotowany do rządzenia krajem i wiele planów ojca zaprzepaścił. Był jednak wzorem ojca i głowy rodziny pozostawiając sześcioro dzieci.

W 1894r. następcą tronu został Mikołaj II ożeniony z wnuczką królowej angielskiej Wiktorii, Alicją. Mimo zgodnego małżeństwa carska rodzina przeżyła tragedię, gdy okazało się, że jedyny syn pary cesarskiej Aleksy urodzony w 1904r. odziedziczył po matce „chorobę heską”, hemofilię.
Car borykał się również z problemami państwa. Przegrana wojna z Japonią w 1905r., kryzys gospodarczy w państwie spowodowały falę niezadowolenia społecznego. Przystąpienie Rosji w 1914r. do I wojny światowej problemy wewnętrzne jeszcze zaogniły. Podjęte na prędce reformy również nie dały oczekiwanego rezultatu.

Obalenie Romanowów

Rewolucja lutowa w 1917r. pozbawiła Mikołaja II realnej władzy. W marcu 1917r. car zrzekł się tronu na rzecz swojego młodszego brata. Nowy car Michał II nie interesował się jednak zupełnie polityką i kilka dni później abdykował.

Mikołaj II wraz z rodziną stał się więźniem nowego rządu. O jego losie zadecydowała rewolucja październikowa w 1917r. Zamach stanu bolszewików postanowił o skończeniu w Rosji z monarchią. W 1918r. cesarza Mikołaja II, jego dzieci i żonę rozstrzelano. Podobny los spotkał Michała II.

Część rodziny Romanowów ocalała. Należeli do nich ci, którzy w czasie rewolucji mieszkali za granicą. Kilkoro potomków Aleksandra III uratowała ewakuacja zorganizowana przez rząd brytyjski. Obecnie za głowę rodu uważa się praprawnuczka Aleksandra II wielka księżna Maria Władymirowna.

Powiązane artykuły

Sprawdź też
Close
Back to top button