Aktualności

Warszawa – Przemyśl Kierunek Lwów. Podróż po dwudziestoleciu międzywojennym

Dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej

oraz

Dyrektor Muzeum Historycznego M.St. Warszawy

mają zaszczyt zaprosić na otwarcie wystawy  p.t.

Warszawa-Przemyśl Kierunek Lwów Podróż po 20-leciu międzywojennym

w dniu 26 X 2012 o godz. 17.00

w budynku głównym Muzeum

Otwarciu wystawy towarzyszy projekcja filmu z epoki

2030

PATRONAT MEDIALNY:

sponsorzy

Dwudziestolecie międzywojenne jest epoką wywołującą podziw i sentyment, która miała nieoceniony wpływ na kształt życia intelektualno-artystycznego Polski. Odzyskana niepodległość ofiarowała Polakom prawo do pełni życia, co przyczyniło się do rozwoju,
a wręcz eksplozji w różnych dziedzinach kultury.

Warszawa była niekwestionowanym centrum nowego państwa Zjechało się do tej nowej stolicy wszystko co było rzutkie i nie zasypujące gruszek w popiel, ze Lwowa, Wilna, Poznania, Krakowa, dawnej Galicji…
W latach 30. działało tam około 70 kin i 20 teatrów oraz niezliczona liczba kawiarni i restauracji (m.in. Ziemiańska, Adria, Kresy), w których skupiało się życie towarzyskie i umysłowe. Uczęszczał do nich cały świat artystyczny stolicy – w kawiarniach miewali swoje stoliki Tuwim, Iwaszkiewicz, Gronowski i wielu innych znanych i sławnych przedstawicieli świata kultury i nauki.
Ówczesna Warszawa to także budzące się „do życia” teatry. Niebywały wpływ miał talent reżyserski Stefana Jaracza, Juliusza Osterwy, Leona Schillera i Arnolda Szymana.  To wówczas zajaśniały pełnym blaskiem gwizdy Poli Negri, Jadwigi Smolarskiej, Hanki Ordonówny, Ireny Eichlerówny i wielu innych.
Wspomnieć należy także o kabaretach warszawskich – owych teatrach drugiego nurtu, zwanych nadscenkami, niosących swojej publiczności wytchnienie, ale także bacznie przypatrujących się rzeczywistości, czynnie ją komentujących. Rozrywka uwielbiana przez Warszawiaków i bardzo obecna w ich życiu – w formie piosenek i dowcipów, zastępowała dzisiejsze seriale telewizyjne. Popularni aktorzy budzili olbrzymie zainteresowani – wymienić należy choćby Zulę Pogorzelską, Stefanię Górską, Eugeniusza Bodo, Adolfa Dymszę.

Życie artystyczne stolicy w niebywały sposób oddziaływało na inne miasta odrodzonego państwa – m.in. na Przemyśl, który znajdował się także w orbicie wpływów lwowskich.
Gród nad Sanem odwiedzali m.in. artyści lwowskiego teatru, opery i operetki, ponadto na deskach przemyskiego Towarzystwa Dramatycznego „Fredreum” gościnnie występowali tamtejsi aktorzy m.in. Leoni i Henryka Barwińscy. Przemyska publiczność miała możliwość wysłuchania orkiestry Konserwatorium Lwowskiego, kwartetu smyczkowego oraz lwowskich chórów.
W 20-leciu międzywojennym Przemyśl gościł także wielu artystów z Warszawy.
W 1934 r. razem z „Chórem Dana” wystąpił jeden z najpopularniejszych ówczesnych piosenkarzy, Mieczysław Fogg. Kilkakrotnie (m.in. w 1934 r.) nasze miasto odwiedziła z własnym recitalem Hanka Ordonówna. Do Przemyśla zawitali także uwielbiani przez kobiety Eugeniusz Bodo i Adolf Dymsza.
Obok piosenki popularnej przemyska widownia mogła także posłuchać arii operowych w wykonaniu tak znakomitych artystów jak: Ada Sari (1919 r.), Władysław Turzański  (1929 r.) czy Władysław Kiepura. Tutejsza scena gościła także wybitnego pianistę – Artura Rubinsteina (1934 r.).
Mieszkańcy Przemyśla, dzięki rozbudzeniu przez „Fredreum” zamiłowania do sztuki teatralnej, z niezwykłą atencją witali teatry przejezdne, a szczególnie te warszawskie. Na tutejszych deskach swe sztuki wystawiali m.in. teatr „Reduta” (m.in. komedia Karola Dickensa Świerszcz za kominem) i Teatr Polski (sztuka Zofii Nałkowskiej, Dom Kobiet –
z Wandą Siemaszkową w obsadzie).
Życie kulturalne Przemyśla nie ograniczało się tylko do gościnnie występujących tu artystów, ale także posiadało swoje, bogato rozwinięte życie artystyczne. Istotną rolę w tej materii odegrało założone w 1879 r. Towarzystwo Dramatyczne „Fredreum”. Ten amatorski teatr bardzo szybko zyskał sobie sympatię publiczności. Na repertuar składała się zarówno ambitna literatura klasyczna i narodowa, budzące uczucia patriotyczne widowiska plenerowe, jak i nastawione na rozbawienie publiczności komedie, farsy i operetki.
To właśnie na deskach przemyskich teatru rozpoczynał swą karierę Stefan Hnydziński – późniejszy aktor filmowy (m.in. Romans panny Opolskiej, Skłamałam, Pani minister tańczy) oraz teatralny (grał w Teatrze Narodowym i w Teatrze Letnim). Swoje pasje aktorskie wynieśli stąd także Józef Kondrat (znany artysta teatrów warszawskich) i Kazimierz Opaliński (związany z warszawskim Teatrem Współczesnym oraz Teatrem Narodowym, znany głównie ze sztuk Aleksandra Fredry i ról filmowych). W „Fredreum” debiutowała także utalentowana Barbara Kostrzewska – późniejsza primadonna Opery warszawskiej.

Na wystawie zobaczymy w jakim zakresie życie artystyczne w stolicy mieniące się wieloma barwami i dźwiękami miało wpływ na życie ludzi mieszkających w dalej położonych od centrum miastach, na przykładzie Przemyśla i jak przebiegał proces integracji nowo powstałego Państwa w obszarze życia intelektualno-artystycznego. Usłyszymy piosenki skomponowane w dwudziestoleciu, zobaczymy wizerunki ich wykonawców na tle epoki i jej stylistyki.
Będzie można również obejrzeć fragmenty starych filmów zrealizowanych przed 1939 rokiem. Zobaczymy ulice miast, gdzie na tle często już nieistniejącej architektury królowały neony oraz plakaty reklamowe zaprojektowane przez najwybitniejszych artystów plastyków między innymi Tadeusza Gronowskiego, Edmunda Bartłomiejczyka.
Zapraszamy w fascynującą i niezwykle ciekawą podróż po historii, zobaczymy fragment świata, którego już nie ma, jest niestety już czasem przeszłym.

Przemysław Sierechan

Pasjonat historii. Interesuje się prawem, technologią informacyjną. Redaktor Naczelny i wydawca PolskieDzieje.pl

Powiązane artykuły

Back to top button